C# da Operatörler ve Operatör Örnekleri

Yazılımda en önemli şeylerden biri de tanımlama operatörleridir. Bu yazıda sizlerle, C# tanımlama operatörlerini ve bunların nasıl kullanılacaklarını göstereceğiz.

Operatörler, işlenenler üzerinde işlem yapmak için kullanılan sembollerdir. Operandlar, değişkenler ve / veya sabitler olabilir.

Birkaç örnekle, 2 + 3‘te +, toplama işlemini gerçekleştirmek için kullanılan bir operatördür, 2 ve 3 ise işlenenlerdir.

Operatörler, bir programdaki değişkenleri ve değerleri işlemek için kullanılır. C #, gerçekleştirdikleri işlemlerin türüne göre sınıflandırılan bir dizi operatörü destekler.

1.Temel Atama Operatörü

Değişkenlere değer atamak için temel atama operatörü (=) kullanılır. Örneğin,

double x;
x = 50.05;

Burada 50.05 x’e atanmıştır.

Örnek 1: Temel Atama Operatörü

using System;

namespace Operator
{
	class AssignmentOperator
	{
		public static void Main(string[] args)
		{
			int numaraBir, numaraIki;
			// Assigning a constant to variable
			numaraBir = 10;
			Console.WriteLine("İlk numara = {0}", numaraBir);

			// Assigning a variable to another variable
			numaraIki = numaraBir;
			Console.WriteLine("İkinci numara = {0}", numaraIki);
		}
	}
}

Programı çalıştırdığımızda çıktı şöyle olacaktır:

İlk numara = 10
İkinci numara =10

Bu, atama operatörünün kullanımını gösteren basit bir örnektir.

Örnekte küme parantezlerinin {} kullanıldığını fark etmiş olabilirsiniz. Bunları dize biçimlendirmesinde tartışacağız. Şimdilik, {0} dizesini izleyen ilk değişkenle, {1} ikinci değişkenle değiştirilir ve bu böyle devam eder.

2.Aritmetik Operatörler

Aritmetik operatörler, toplama, çıkarma, çarpma, bölme gibi aritmetik işlemleri gerçekleştirmek için kullanılır.

Örneğin,

int x = 5;
int y = 10;
int z = x + y;// z = 15

Operatör	Operatör Adı	Örnek
+	Toplama Operatörü	6+3, 9 olarak değerlendirilir
–	Çıkarma Operatörü	10-6, 4 olarak değerlendirilir
*	Çarpma Operatörü	4*2, 8 olarak değerlendirilir
/	Bölme Operatörü	10/2, 5 olarak değerlendirilir
%	Kalan Operatörü	16%3, 1 olarak değerlendirilir

Örnek 2: Aritmetik Operatörler

using System;
 
namespace Operator
{
	class AritmetikOperatorler
	{
		public static void Main(string[] args)
		{
			double ilkSayi = 14.40, ikinciSayi = 4.60, result;
			int say1 = 26, say2 = 4, kal;

			// Toplama Operatörü
			result = ilkSayi + ikinciSayi;
			Console.WriteLine("{0} + {1} = {2}", ilkSayi , ikinciSayi, result);

			// Çıkarma Operatörü
			result = ilkSayi - ikinciSayi;
			Console.WriteLine("{0} - {1} = {2}", ilkSayi , ikinciSayi, result);

			// Çarpma Operatörü
			result = ilkSayi * ikinciSayi;
			Console.WriteLine("{0} * {1} = {2}", ilkSayi , ikinciSayi, result);

			// Bölme Operatörü
			result = ilkSayi / ikinciSayi;
			Console.WriteLine("{0} / {1} = {2}", ilkSayi , ikinciSayi, result);

			// Kalan Operatörü
			kal = say1 % say1;
			Console.WriteLine("{0} % {1} = {2}", num1, num2, kal);
		}
	}
}

Programı çalıştırdığımızda çıktı şöyle olacaktır:

14.4 + 4.6 = 19
14.4 - 4.6 = 9.8
14.4 * 4.6 = 66.24
14.4 / 4.6 = 3.1304347826087
26 % 4 = 2

Yukarıdaki örnekte aritmetik işlemler gerçekleştirilmiştir. Değişkenler, ifadelerde sabitlerle değiştirilebilir. Örneğin,

sonuc = 4.5 + 2.7 ; // 7.2, sonuc değişkeninde tutulur
sonuc = ilkSayi - 3.2; // 11.2, sonuc değişkeninde tutulur

3. İlişkisel Operatörler

İlişkisel operatörler, iki işlenen arasındaki ilişkiyi kontrol etmek için kullanılır. İlişki doğruysa sonuç true (doğru) olur, aksi takdirde false yanlış sonuçlanır.

İlişkisel operatörler karar vermede ve döngülerde kullanılır.

Operatör	Operatör Adı	Örnek
==	Eşit	6==4, false değeri döndürür
>	Büyük	3>-2, true değeri döndürür
<	Küçük	5<1, false değeri döndürür
>=	Büyük eşit	4>=4, true değeri döndürür
<=	Küçük eşit	5<=3,false değeri döndürür
!=	Eşit değil	10!=3, true değeri döndürür

Örnek 3: İlişkisel Operatörler

using System;
 
namespace Operatorler
{
	class IliskiOperatorleri
	{
		public static void Main(string[] args)
		{
			bool sonuc;
			int ilkSayi = 10, ikinciSayi = 20;

			sonuc = (ilkSayi == ikinciSayi);
			Console.WriteLine("{0} == {1} sonuç {2}",ilkSayi, ikinciSayi, sonuc);

			sonuc = (ilkSayi > ikinciSayi);
			Console.WriteLine("{0} > {1} sonuç {2}",ilkSayi, ikinciSayi, sonuc);

			sonuc = (ilkSayi < ikinciSayi);
			Console.WriteLine("{0} < {1} sonuç {2}",ilkSayi, ikinciSayi, sonuc);

			sonuc = (ilkSayi >= ikinciSayi);
			Console.WriteLine("{0} >= {1} sonuç {2}",ilkSayi, ikinciSayi, sonuc);

			sonuc = (ilkSayi <= ikinciSayi);
			Console.WriteLine("{0} <= {1} sonuç {2}",ilkSayi, ikinciSayi, sonuc);

			sonuc = (ilkSayi != ikinciSayi);
			Console.WriteLine("{0} != {1} sonuç {2}",ilkSayi, ikinciSayi, sonuc);
		}
	}
}

Programı çalıştırdığımızda çıktı şöyle olacaktır:

10 == 20 sonuç False
10 > 20 sonuç False
10 < 20 sonuç True
10 >= 20 sonuç False
10 <= 20 sonuç True
10 != 20 sonuç True

4. Mantıksal Operatörler

Mantıksal operatörler, ve, veya gibi mantıksal işlemleri gerçekleştirmek için kullanılır. Mantıksal operatörler, boolean ifadeleri (true ve false) üzerinde çalışır ve boole değerleri döndürür. Mantıksal operatörler karar vermede ve döngülerde kullanılır.

Mantıksal VE ve VEYA operatörleri için sonucun nasıl değerlendirildiği aşağıda açıklanmıştır.

İşlenen 1	İşlenen 2	VEYA(||)	VE(&&)
true	true	true	true
true	false	true	false
false	true	true	false
false	false	false	false

Basit bir deyişle, tablo şu şekilde özetlenebilir:

• İşlenenlerden biri doğruysa, VEYA işleci bunu doğru olarak değerlendirecektir.
• İşlenenlerden biri yanlışsa, AND operatörü bunu yanlış olarak değerlendirecektir.

Örnek 4: Mantıksal Operatörler

using System;
 
namespace Operatorler
{
	class MantiksalOperatorler
	{
		public static void Main(string[] args)
		{
			bool sonuc;
			int ilkSayi = 10, ikinciSayi = 20;

			// VEYA operatörü
			sonuc = (ilkSayi == ikinciSayi) || (ilkSayi > 5);
			Console.WriteLine(sonuc);

			// VE operatörü
			sonuc = (ilkSayi == ikinciSayi) && (ilkSayi > 5);
			Console.WriteLine(sonuc);
		}
	}
}

Programı çalıştırdığımızda çıktı şöyle olacaktır:

True
False

5. Tekli Operatörler

Diğer operatörlerin aksine, tekli operatörler tek bir operand üzerinde çalışır.

Operatör	Operatör Adı	Açıklama
+	Tekil Toplama	İşlenenin işaretini olduğu gibi bırakır
–	Tekil çıkarma	İşlenenin işaretini tersine çevirir
++	Artış	Değeri 1 artırır
—	Düşüş	Değeri 1 düşürür
!	Mantıksal Olumsuz(Değil)	Bir boolean değerini tersine çevirir

Örnek 5: Tekli Operatörler

using System;
 
namespace Operatorler
{
	class TekilOperatorler
	{
		public static void Main(string[] args)
		{
			int sayi = 10, sunuc;
			bool dogruYanlis = true;

			sunuc = +sayi;
			Console.WriteLine("+sayi = " + sunuc);

			sunuc = -sayi;
			Console.WriteLine("-sayi = " + sunuc);

			sunuc = ++sayi;
			Console.WriteLine("++sayi = " + sunuc);

			sunuc = --sayi;
			Console.WriteLine("--sayi = " + sunuc);

			Console.WriteLine("!dogruYanlis = " + (!dogruYanlis));
		}
	}
}

When we run the program, the output will be:

+sayi = 10
-sayi = -10
++sayi = 11
--sayi = 10
!dogruYanlis = False

Arttırma (++) ve azaltma (--) operatörleri önek ve sonek olarak kullanılabilir. Önek olarak kullanılırsa değişkenin değerindeki değişiklik aynı satırda, sonek olarak kullanılırsa değişkenin değerindeki değişiklik sonraki satırda görülür. Bu, aşağıdaki örnekle netleşecektir.

Örnek 6: C # ‘ta Arttırma ve Ön Arttırma operatörleri

using System;
 
namespace Operatorler
{
	class TekilOperatorler
	{
		public static void Main(string[] args)
		{
			int sayi = 10;

			Console.WriteLine((sayi++));
			Console.WriteLine((sayi));

			Console.WriteLine((++sayi));
			Console.WriteLine((sayi));
		}
	}
}

Programı çalıştırdığımızda çıktı şöyle olacaktır:

10
11
12
12

Önek ve sonek olarak ++ kullanmanın etkisini görebiliriz. İşlenenden sonra ++ kullanıldığında, değer önce değerlendirilir ve ardından 1 artırılır.

Console.WriteLine((sayi++));

11 yerine 10 yazdırır. Değer yazdırıldıktan sonra, sayı değeri 1 artırılır.

Önek olarak ++ kullanıldığında süreç tam tersidir. Değer, yazdırmadan önce artırılır. Dolayısıyla ifade

Console.WriteLine((++sayi));

ekrana 12 yazdırır.

Eksiltme operatörü (--) için durum aynıdır.

6. Üçlü Operatör

Üçlü operatör mü? : üç işlenen üzerinde çalışır. If-then-else ifadesinin kısaltmasıdır. Üçlü operatör aşağıdaki şekilde kullanılabilir:

veri = kosul? ifade1 : ifade2;

Üçlü operatör şu şekilde çalışır:

• Koşul tarafından belirtilen ifade doğruysa, İfade1’in sonucu veri ye atanır.
• Eğer koşul sağlanmıyorsa, ifade2’in sonucu veri ye aktarılır

Örnek 7: Üçlü Operatör

using System;
 
namespace Operatorler
{
	class UcluOperator
	{
		public static void Main(string[] args)
		{
			int sayi = 10;
			string sonuc;

			sonuc = (sayi % 2 == 0)? "Çift Sayıdır" : "Tek Sayıdır";
			Console.WriteLine("{0} is {1}", sayi, sonuc);
		}
	}
}

Programı çalıştırdığımızda çıktı şöyle olacaktır:

10 Çift Sayıdır

7. Bitsel ve Bit Kaydırma Operatörleri

Operatör	Operatör Adı
~	Bitsel Tamamlayıcı
&	Bitsel VE
|	Bitsel VEYA
^	Bitsel Ayrıcalıklı VEYA
<<	Bit Düzeyinde Sola Kaydırma
>>	Bit Düzeyinde Sağa Kaydırma

Örnek 8: Bit Yönünde ve Bit Kaydırma Operatörü

using System;
 
namespace Operator
{
	class BitOperator
	{
		public static void Main(string[] args)
		{
			int ilkSayi = 10;
			int ikinciSayi = 20;
			int sonuc;

			sonuc = ~ilkSayi;
			Console.WriteLine("~{0} = {1}", ilkSayi, sonuc);

			sonuc = ilkSayi & ikinciSayi;
			Console.WriteLine("{0} & {1} = {2}", ilkSayi,ikinciSayi, sonuc);

			sonuc = ilkSayi | ikinciSayi;
			Console.WriteLine("{0} | {1} = {2}", ilkSayi,ikinciSayi, sonuc);

			sonuc = ilkSayi ^ ikinciSayi;
			Console.WriteLine("{0} ^ {1} = {2}", ilkSayi,ikinciSayi, sonuc);

			sonuc = ilkSayi << 2;
			Console.WriteLine("{0} << 2 = {1}", ilkSayi, sonuc);

			sonuc = ilkSayi >> 2;
			Console.WriteLine("{0} >> 2 = {1}", ilkSayi, sonuc);
		}
	}
}

Programı çalıştırdığımızda çıktı şöyle olacaktır:

~10 = -11
10 & 20 = 0
10 | 20 = 30
10 ^ 20 = 30
10 << 2 = 40
10 >> 2 = 2

8. Bileşik Atama Operatörleri

Operatör	Operatör Adı	Örnek	Eşdeğeri
+=	Ek Atama	x += 5	x = x + 5
-=	Çıkarma Ataması	x -= 5	x = x – 5
*=	Çarpma Ataması	x *= 5	x = x * 5
/=	Bölme Ataması	x /= 5	x = x / 5
%=	Kalan Ataması	x %= 5	x = x % 5
&=	Bitsel VE Ataması	x &= 5	x = x & 5
|=	Bitsel VEYA Ataması	x |= 5	x = x | 5
^=	Bitsel Ayrıcalıklı VEYA Ataması	x ^= 5	x = x ^ 5
<<=	Sola Kaydırma Ataması	x <<= 5	x = x << 5
>>=	Sağa Kaydırma Ataması	x >>= 5	x = x >> 5
=>	Lambda Operatörü	x => x*x	x*x değerini döndürür

Örnek 9: Bileşik Atama Operatörü

using System;
 
namespace Operator
{
	class BitOperator
	{
		public static void Main(string[] args)
		{
			int sayi= 10;

			sayi += 5;
			Console.WriteLine(sayi);

			sayi -= 3;
			Console.WriteLine(sayi);

			sayi *= 2;
			Console.WriteLine(sayi);

			sayi /= 3;
			Console.WriteLine(sayi);

			sayi %= 3;
			Console.WriteLine(sayi);

			sayi &= 10;
			Console.WriteLine(sayi);

			sayi |= 14;
			Console.WriteLine(sayi);

			sayi ^= 12;
			Console.WriteLine(sayi);

			sayi <<= 2;
			Console.WriteLine(sayi);

			sayi >>= 3;
			Console.WriteLine(sayi);
		}
	}
}

Programı çalıştırdığımızda çıktı şöyle olacaktır:

15
12
24
8
2
2
14
2
8
1

Lambda operatörlerini bir sonraki makalemizde daha detaylı bir şekilde inceleyeceğiz